कालभैरवाय नमः-उज्जैन

गणपती दूध पितोय… टिव्हीवर सारखं दाखवत होते, मनोहर पंत पण दुधाचं भांडं हातात धरून सिद्धीविनायकाला दूध पाजताना सारखं टिव्ही वर दाखवत होते. सगळा देश पेटला होता , एका वेगळ्याच फ्रेन्झी ने. नंतर बातमी पसरली की आता प्रत्येकाच्या घरचे देवातले गणपती पण दूध पित आहे . सगळा देश भक्ती भावाने नतमस्तक झाला होता. काही लोकं याला ग्रॅव्हीटी मुळे दूध पितळेच्या मुर्तीमधे ओढल्या जाते (?? म्हणजे नेमकं काय??) असं काहीसं विधान करीत होते. एखादी गोष्ट का होते ते बरेचदा अनुत्तरीतच रहाते त्यातलीच ही एक.

काही दिवसापूर्वी माहीमच्या दर्ग्याच्या मागच्या समुद्रातलं पाणी गोड झालं, हा त्या दर्ग्यातल्या बाबाच्या कृपेने झाले म्हणून मुस्लीम समुदायाची झुंबड  त्या समुद्र किनाऱ्यावर उडाली होती. बरेच लोकं बरोबर आणलेल्या बिसलेरीच्या बाटल्यात भरून ते पाणी नेत होते. टिव्हीवरच्या त्या अ‍ॅंकरच्या तर अंगातच आले होते. दिसेल त्याला मूर्खासारखे ( माफ करा मला मुर्खासारखे ऐवजी “नेहेमीप्रमाणेच” म्हणायचं होतं) प्रश्न विचारत सुटली होती.आपको क्या लगता है ये पानी पिनेसे आपकी बिमारी दूर हो जायेंगी? यावर त्या भावीक मुस्लीम महिलेचे उत्तर होते, की जरूर होगी, ते घाणेरडं मळकट रंगाचं पाणी भक्तीभावाने पिऊन दाखवत म्हणत होता………..

कदाचित वरच्या दोन्ही घटनांचे वैज्ञानिक स्पष्टीकरण देता येईल सुद्धा, पण सर्वसामान्यांच्या दृष्टीने मात्र  वरच्या दोन्ही घटना  चमत्कार या सदरात मोडतात. या शिवाय  हिमाचल मधली ज्वाला देवी, आणि तिच्या अनुषंगाने  असलेल्या आख्यायिका आहेतच खोकला आला की तोंडातून कफच्या ऐवजी सोन्याचा गोळा काढणारे सत्य साई बाबा असो किंवा असेच काही बाबा, संत लोक असो, कुठेही चमत्कार सदृष काही दिसले की त्या गोष्टीला एकदम धार्मिक स्वरूप येते.  बरं ही गोष्ट केवळ हिंदू किंवा मुस्लीम धर्मात आहे असे नाही. काही दिवसापूर्वी जिझसच्या फोटोमधून रक्त बाहेर वहाणे, किंवा साईबाबाच्या फोटो मधून अंगारा बाहेर येणे , तसेच ब्रेड टोस्ट वर जिझसचे चित्र दिसले आणि मग तो तो टोस्ट इ बे वर काही हजार डॉलर्स ला विकल्या जाणे  – असे अनेक प्रकार ऐकिवात होते. श्रद्धा म्हणा किंवा अंध श्रद्धा, पण या अशा चमत्कार सदृष्य घटना दिसल्या की नकळतच लोकांचे  हात जोडले जातात.

अशाच एका जागी जाण्याचा योग परवा आला. इंदौरहून घटीया नावाची एक जागा आहे , उज्जैन पासून १७-१८ किमी , तिथे काही कामानिमित्य जाणे झाले.  परतीच्या वाटेवर कालभैरवाचे मंदीर आहे, अर्थात त्यासाठी साधारण पणे दोन एक किमी ची वाट वाकडी करावी लागते, पण माझे  आवडते मंदीर आहे हे ,कारण या मंदीरातले  वेगळंच भितीयुक्त वातावरण , म्हणून ह्या मंदीराला हमखास भेट देतो. तर तिथे आम्ही दर्शनाला थांबलो. या मंदीरात मी पूर्वी पण बरेचदा येऊन गेलेलो आहे -आणि एकदा पोस्ट पण लिहिले होते कालभैरवाय नमः  ^(http://rangmarathiche.com/goto/https://kayvatelte.com/2009/09/18/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%AD%E0%A5%88%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%AF-%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A4%83/)याच नावाने. पण या वेळी मंदीर एकदम फ्रेश दिसत होतं. समोर फुलांच्या दुकानात दारूच्या बाटल्या , उदबत्ती, सुर्ययंत्र वगैरे प्रकार विकायला ठेवलेले होते. तिथे पोहोचलो, आणि तिथल्या सगळ्या फुलं, दारूच्या स्टॉल वाल्यांनी घेराव घातला. ’”भैरवको दारू चढावो, अंग्रेजी दारू केवल १०० रुपया  और देसी ५०.

फुलांच्या दुकानात दारू म्हणजे काही विचित्र वाटतं कां? हो ! इथे कालभैरवाला दारूचा नैवेद्य दाखवला जातो. पुर्वीच्या काळी पंच ’म’काराने कालभैरवाची पूजा करण्याची पद्धत होती. मद्य, मांस, मैथुन ,मीन  आणि मुद्रा हे  प्रकार आहेत . तर त्यापैकी चिताभस्म आणि मद्य  यांचा कालभैरवाला नैवेद्य दाखवला जातो, असंही म्हंटलं जातं की दररोज एक तरी ताजे  चिता भस्म  कालभैरवाला मिळतेच..

मंदीर   हजारो वर्षापेक्षा जास्त जुने आहे असे म्हंटले जाते. या मंदीराचा उल्लेख स्कंद पुराणातही सापडतो. मंदीराचे पुनःनिर्माण पण बरेचदा केल्याने केवळ मुर्ती जुनी आणि मंदीर नविन आहे असे वाटते. मंदीराच्या आवारात एका झाडाखाली भग्न मुर्त्यांचे तुकडे ठेवलेले दिसत होते. त्यांना पण कोणीतरी फुलं वाहून पूजा केलेली होती. अशा विटंबना झालेल्या मुर्त्या देवळापेक्षा एखाद्या म्युझियम मधे ठेवणे जास्त  योग्य असे मला वाटते.

पुजा करायला मंदीरात प्रवेश केला की समोरच एक कोल्हा (की लांडगा?) मंदीराच्या बाहेर नंदीच्या जागी बसलेला दिसतो- हा लांडगा म्हणजे कालभैरवाचे वाहन. त्याला नमस्कार करुन खूप वाकून त्या लहानशा दारातून आत शिरलो. खरं सांगायचं तर माझी त्या लांडग्याला नमस्कार करायची अजिबात इच्छा होत नाही,किंवा कालभैरवाला पण नाही- पण संस्कारांचा नेहेमीच विजय होतो आणि हात जोडले जातात.

आत शिरल्यावर एकदम दारूचा भपकारा नाकात शिरला. त्या वासाकडे दुर्लक्ष करून देवाच्या मुर्तीकडे लक्ष देण्याचा प्रयत्न करू लागलो, पण मन काही कॉन्सन्ट्रेट करू शकलो नाही.समोर जे दोन पुजारी बसलेले होते, ते पण कालभैरवाच्या “प्रसादाने” झिंगल्यासारखे दिसत होते. आम्ही आपली पूजेची थाळी त्याच्या समोर केली, त्याने फुलं घेऊन देवावर फेकली, आणि दारूची बाटली उघडून त्यातली दारू एका अल्युमिनियमच्या एका प्लेट मधे काढून त्या कालभैरवाच्या तोंडाला लावली.त्या कुंद वातावरणात दारूचा वास भरला होता, एक वेगळंच फिलिंग येतं मला या मंदीरात आलो म्हणजे. श्रद्धा असते का? कदाचित नाही.. पण हा त्या मंदीराचा वेगळेपणा मला इथे  खेचून आणतो प्रत्येक वेळेस  उज्जैनला आ्लो म्हणजे.

या पूर्वी पण मी  जेंव्हा कधी इथे आलो, तेंव्हा  हा प्रसंग रेकॉर्ड करण्याचा प्रयत्न केला होता, पण प्रत्येकवेळी त्या भटजीने  कॅमेरा बंद करायला लावला होता. या वेळी मात्र मी सरळ कॅमेरा सुरु करण्यापुर्वीच्या त्या भटजीला ५१ रुपये दिले, आणि मग त्या पुजाऱ्याने     काही ऑब्जेक्शन घेतले नाही, आणि   तो दारू पाजण्याचा प्रसंग  पहिल्यांदा रेकॉर्ड करता आला 🙂 .  जशी त्या पुजाऱ्याने ती ताटली  कालभैरवाच्या तोंडाला लावली, तशी हळू हळू त्या ताटलीतील दारू त्या मुर्तीच्या तोंडातून आत रिती झाली.आजूबाजूचे सगळे लोकं त्या कृतीकडे लक्ष देऊन पहात होते.  हात जोडलेले, चेहेऱ्यावर  श्रद्धापुर्ण भाव….

ती दारू कालभैरवाने प्यायलेली कुठे जाते हे कुणीच सांगू शकत नाही. जवळपास प्रत्येकच देवाच्या स्थाना प्रमाणे  इथे पण  बऱ्या अख्यायीका ऐकायला मिळतात की बाजूला बरंच खोल खणून पाहिलं तर , तिथे दारूचा अंश पण सापडला नाही , औरंगजेबाने पण ही मुर्ती तोडण्याचा प्रयत्न केला  पण त्याला जमले नाही आणि मग शेवटी तो पण कालभैर्वाचा भक्त झला …वगैरे वगैरे…

या मंदीराच्या समोर असलेली दगडी दीपमाळ तेलाने भरलेली दिसत होती. दीपमाळ ही बहूतेक शिवरात्र, दिवाळी असे सण असले की पेटवली जाते- आणि नुकतीच दिवाळी झालेली असल्याने  दिव्यातून ओघळलेल्या तेलाने न्हायलेली ती दीपमाळ, नुकतेच केस धुवून आलेल्या स्त्री सारखी स्वच्छ दिसत होती.

असो.. जे काही असेल ते असो, हा चमत्कार म्हणा किंवा काही म्हणा, मी रेकॉर्ड केलेली  ती लहानशी फिल्म यु ट्युब वर टाकुन इथे लोड करतोय. त्या मुर्तीच्या तोंडाला लावलेली ती ताटली  बघा, त्यातली दारू हळू हळू त्या मुर्तीच्या तोंडातून आत जाते आहे. अजून काही  फोटो पण आहेत, ते नंतर लोड करीन.